Đền Phù Ủng

Đền Phù Ủng ở 25 phố Lý Quốc Sư, phường Hàng trống, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Đây là ngôi đền khá cổ kính, tam quan ngay sát vỉa hè, được xây theo kiểu chồng diêm 2 tầng 8 mái, mặt trước có đắp nổi 4 chữ Hán lớn: “Phù Ủng vọng từ”. Kiến trúc chính của đền gồm: Bái đường 3 gian xây theo kiểu “vọng lâu”, có đắp hổ phù ở chính giữa, hai bên có rồng chầu; tiếp đó là Hậu cung có phần ngoài là “công đồng”, phần trong là “Cung cấm”. Đền Phù Ủng có quy mô không lớn, nhưng không gian thờ cúng vẫn rất linh nghiêm do cách bài từ và do các nhân vật được thờ trong đền là những danh tướng nổi tiếng trong lịch sử nước nhà, được tôn là bậc Thánh. Đó là đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo) và Phạm Ngũ Lão, cùng các gia tướng Yết Kiêu, Dã Tượng. Đền Phù Ủng là nơi thờ vọng Điện súy Thượng tướng quân Phạm Ngũ Lão, vốn quê làng Phù Ủng, huyện Đường Hào (nay là huyện Ân Thi), tỉnh Hưng Yên. Do có nhiều công lao phò Vua giúp nước, chống giặc Nguyên Mông, dẹp loạn Ai Lao nên khi mất ông được phong làm Phúc thần. Dân làng Phù Ủng lập đền thờ Ông ngay trên nền đất cũ ở phia tây làng. Vào khoảng thời Lê, thế kỷ 18, dân làng Phù Ủng lên Thăng Long lập nghiệp và đã dựng đền thờ vị anh hùng của quê hương coi Ông như “Thành hoàng làng” ở nơi quê mới. Tuy tên đền là vậy, nhưng ở Hậu cung đền hiện nay tượng Đức Thánh Trần (Trần Hưng Đạo) được đặt thờ ở vị trí cao và trang trọng nhất, kế đó mới là tượng thờ Phạm Ngũ Lão cùng hai con gái Trần Hưng Đạo, cuối cùng là hai phó tướng Yết Kiêu và Dã Tượng. Nhờ duyên trời định, Phạm Ngũ Lão được Trần Hưng Đạo mời về Vạn Kiếp dạy bảo, trao cho trọng trách huấn luyện quân sỹ, rồi được Hưng Đạo vương yêu mến gả con gái là Anh Nguyên Quận chúa, tiến cử với vua cho làm quẩn quân Cấm vệ, có nhiệm vụ bảo vệ Vua và Cấm thành. Trong hai cuộc kháng chiến chông quân Nguyên Mông (lần thứ 2 và 3), Phạm Ngũ Lão đã lập được nhiều chiến công ở Tây Kết - Vạn Kiếp, Bạch Đằng và được phong chức Kim nghiêu Đại tướng quân, sau này tới chức Điện Súy Thượng tướng quân.