Nhà 5D Hàm Long

Di tích nhà số 5D phố Hàm Long, nơi thành lập chi bộ Cộng sản đầu tiên (3/1929) thuộc phường Phan Chu Trinh, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội. Thập kỷ 20 thế kỷ trước là thời điểm mà lịch sử dân tộc ta đang tập trung dồn nén những bức xúc lớn đòi hỏi phải được giải đáp để mở đường cho dân tộc đi lên. Chính vào thời điểm đó, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã đến với chủ nghĩa Mác - Lênin và tìm ra con đường giải phóng dân tộc. Với việc thành lập "Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên" (1925), Nguyễn Ái Quốc đã trực tiếp truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam. Đến năm 1928, số hội viên Việt Nam Cách mạng thanh niên của tỉnh bộ Hà Nội đã phát triển tới 200 người. Phong trào cách mạng ngày càng lên cao. Nhiệm vụ bức thiết của những người mác-xít trong Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên là đấu tranh chống âm mưu thâm độc của thực dân Pháp và tay sai, chống lại ảnh hưởng của tư tưởng tư sản và tiểu tư sản, truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, xây dựng tổ chức cơ sở của hội. Từ cuối năm 1928, phong trào đấu tranh của công nhân ngày càng lên mạnh, sự giác ngộ giai cấp của hội viên và quần chúng được nâng cao, xu hướng cộng sản chủ nghĩa ngày càng rõ rệt. Trước tình hình đó, Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên không còn đủ sức lãnh đạo nữa, cần phải có một tổ chức chặt chẽ hơn, có cương lĩnh rõ ràng, có phương pháp hoạt động đúng đắn với cơ sở quần chúng rộng rãi hơn mới có thể đáp ứng được những đòi hỏi của phong trào, lãnh đạo phong trào đi lên theo con đường cách mạng vô sản. Những thanh niên tiên tiến trong ban lãnh đạo kỳ bộ Bắc Kỳ và tỉnh bộ Hà Nội của Hội Việt Nam Cách mạng thanh niên nhận thức rõ những bức xúc của lịch sử và xu hướng tất yếu của phong trào cách mạng Việt Nam đã bí mật họp tại số nhà 5D phố Hàm Long, Hà Nội để thành lập chi bộ Cộng sản đầu tiên của Việt Nam vào một đêm cuối tháng 3/1929. Chi bộ gồm 8 người: Trần Văn Cung, Trịnh Đình Cửu, Ngô Gia Tự, Nguyễn Đức Cảnh, Đỗ Ngọc Du, Nguyễn Phong Sắc và Kim Tôn (tức Nguyễn Tuân), Dương Hạc Đính. Đồng chí Trần Văn